W latach 2014–2020 Unia Europejska sfinansuje projekty, w ramach których będzie można m.in. tworzyć nowe miejsca wychowania przedszkolnego, wprowadzać do oferty przedszkoli zajęcia dodatkowe, wyposażać pracownie szkolne w pomoce do nauczania przedmiotów przyrodniczych, a także wspomagać kształcenie kluczowych kompetencji.

Środki pochodzące z europejskich funduszy strukturalnych (EFS) będą dystrybuowane dwoma kanałami: część zostanie rozdzielona centralnie, w ramach programów operacyjnych o zasięgu ogólnokrajowym, innymi będą dysponowały urzędy marszałkowskie, tworzące i zarządzające regionalnymi programami operacyjnymi (RPO). 

RPO

Perspektywa na lata 2014– 2020 będzie wdrażana w Polsce poprzez 6 krajowych programów operacyjnych, zarządzanych przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, oraz 16 programów regionalnych, zarządzanych przez urzędy marszałkowskie. Dystrybucja środków unijnych jest prowadzona na poziomie województw. Każdy RPO ma swoją specyfikę i priorytety, które muszą uwzględnić w swoich wnioskach instytucje starające się o dofinansowanie. Dlatego trudno podać jeden uniwersalny przepis na wniosek o dofinansowanie. Potencjalni beneficjenci muszą szukać dokładnych informacji u źródła, tzn. w odpowiednich dla ich lokalizacji urzędach marszałkowskich. Istnieją jednak pewne cechy wspólne, ułatwiające orientację w sposobie zarządzania środkami.

Dofinansowywane projekty

Projekty, które mogą uzyskać finansowanie, podzielone są na dwie grupy. Do pierwszej należą inwestycje w infrastrukturę, np. budowa i wyposażenie obiektów. Często nazywa się je projektami „twardymi”. Są one finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Druga grupa to inwestycje w wiedzę, szkolenia, nabywanie umiejętności, podnoszenie kwalifikacji. Finansuje je EFS, a w dokumentacji są określane mianem projektów „miękkich”. Wszystkie instytucje edukacyjne będą uzyskiwały środki z EFS oraz EFRR w ramach tego samego, dziesiątego celu tematycznego pod nazwą „Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie”. Wsparcie infrastrukturalne, finansowane z EFRR, stanowi uzupełnienie działań realizowanych z EFS i jest niezbędne do osiągnięcia celów określonych dla interwencji zaproponowanej w ramach celu tematycznego 10.

Środki będą rozdzielane w trybie konkursowym i pozakonkursowym. W drugim przypadku o przyznaniu środków zdecyduje instytucja dysponująca środkami wg uznania. We wszystkich województwach będzie można uzyskać dofinansowanie dla działań na każdym etapie edukacji: przedszkolnej, kształcenia ogólnego i zawodowego.

Przeznaczenie środków

Dofinansowanie na rozwój edukacji przedszkolnej będzie można przeznaczyć na tworzenie miejsc i ich funkcjonowanie przez maksymalnie 12 miesięcy, wydłużenie godzin pracy oraz na prowadzenie zajęć dla dzieci – dodatkowych i wspierających, które mają posłużyć wyrównywaniu szans edukacyjnych. Środki będą mogły być przeznaczone także na wydatki inwestycyjne, konieczne do zwiększenia liczby miejsc w przedszkolu, choć tylko część funduszy będzie mogła dotyczyć takich kosztów. Możliwe będzie m.in. zmodernizowanie i dostosowanie pomieszczeń, wyposażenie ich w sprzęt i zabawki, zbudowanie placu zabaw. Ze względu na obecny niż demograficzny zalecane jest tworzenie przedszkoli nie w nowych obiektach, lecz przy wykorzystaniu już istniejącej infrastruktury.

Wsparcie na powstawanie przedszkoli, zaplanowane w RPO na lata 2014–2020, zakłada 15% wkład własny.

Wsparcie udzielane w ramach RPO na kształcenie ogólne obejmować będzie:

• wyposażenie szkolnych pracowni w narzędzia do nauczania przedmiotów przyrodniczych lub matematyki oraz narzędzia TIK (technologii informacyjnych i komunikacyjnych);
• doskonalenie umiejętności i kompetencji zawodowych i cyfrowych nauczycieli;
• kształtowanie i rozwija- nie kompetencji uczniów w zakresie przedmiotów przyrodniczych lub ma- tematyki oraz w zakresie kompetencji cyfrowych (na poziomie regionalnym będą realizowane projekty obejmujące co najmniej 2 elementy spośród wymienionych powyżej).

Katalog wydatków kwalifikowalnych w ramach wyposażenia szkolnych pracowni przedmiotów przyrodniczych obejmuje:

• podstawowe wyposażenie pracowni (wagi, szafy laboratoryjne itp.);
• sprzęt niezbędny do przeprowadzania doświadczeń; eksperymentów, obserwacji, w tym narzędzia TIK wraz z odpowiednimi aplikacjami tematycznymi;
• odczynniki lub substancje chemiczne;
• środki czystości;
• pomoce dydaktyczne.

Instytucje wnioskujące o dofinansowanie będą musiały wykonać sporą pracę koncepcyjną i przygotować poprawną dokumentację. Nieoceniona będzie tutaj z pewnością pomoc doświadczonych pracowników albo punktów konsultacyjnych.

Piotr Kołaczek